Politie
text, no JavaScript Log in  Deze pagina in het NederlandsDiese Seite auf DeutschThis page in English - ssssCette page en FrançaisEsta página em Portuguêstop of pageback

Limburg 1940-1945,
Hoofdmenu

  1. Mensen
  2. Gebeurtenissen/ Achtergronden
  3. Verzetsgroepen
  4. Steden & Dorpen
  5. Concentratiekampen
  6. Valkenburg 1940-1945
  7. Lessen uit het verzet

1940-1945. Het verzet in Nederlands Limburg

Politie

De Nederlandse politie bestond vóór de oorlog uit de Koninklijke Marechaussee, de rijksveldwacht en de gemeentepolitie ofwel gemeenteveldwacht. Op 5 juli 1940 voegde de Duitse bezetter die drie korpsen samen onder de naam marechaussee. In 121 middelgrote gemeenten bleef de gemeentepolitie wel bestaan, maar zij werd ondergeschikt aan de staatspolitie-instanties. In de overige gemeenten van het land was de politiedienst in handen van de staatspolitie zijnde de Marechaussee/Gendarmerie. Voor de gehele Nederlandse politie werd een uniform rangenstelsel met militaire benamingen vastgesteld en nieuwe uniformen. [1]
Na de Tweede Wereldoorlog werd de marechaussee gesplitst in een Korps Rijkspolitie (ter vervanging van de rijks- en gemeenteveldwacht) en de Koninklijke Marechaussee, die weer een militaire status kreeg. (Wikipedia)

De bezetters hadden drie diensten voor het grove politiewerk ingericht:

  1. De opsporing en arrestatie van ondergedoken joden werd vooral uitgevoerd door speciaal geselecteerde politiefunctionarissen die in Limburg bij de SiPo (Sicherheitspolizei) waren gedetacheerd.
  2. Een aparte groep was de Arbeidscontroledienst (AKD). Zij droegen dezelfde uniformen als de politie en zochten naar onderduikers. Zij schoten op alles wat bewoog. [1]
    Zij waren gerecruteerd uit de Nederlandse kampbewakers van Kamp „Erika“ bij Ommen. Een van de beruchtste leden van de AKD was wel hun chef in Venlo Johan Berendsen [2], de „schrik van Venlo“, die na de oorlog als oorlogsmisdadiger is terechtgesteld.
  3. Om die twee diensten te ondersteunen was er nog de Landwacht [3], een hulppolitie bestaande uit NSB-leden, die in NSB-partijuniform en een rode armband als een soort hobby aan dit vuile werk meededen. Een typisch voorbeeld was Gerrit Holla in Roermond. Een vooral tragisch geval was Funs Savelberg, die het slachtoffer werd van een lynchmoord.

De houding van de doorsnee Nederlandse politieagenten tegenover de bezetters was heel verschillend. Er waren naast de collaborateurs ook velen, die een andere kant op keken, die een opdracht te laat uitvoerden of mensen van te voren waarschuwden. En er waren ook actieve verzetsstrijders onder. De gesneuvelde politiemensen op deze pagina tonen, hoever sommigen daarin zijn gegaan

  1. gemeentepolitieeindhoven.nl De oorlogsperiode
  2. Wikipedia NL Johan Berendsen
  3. Nederlandse Landwacht, Wikipedia • NederlandsEnglish


Voormalig politiebureau Valkenburg
vorigeback

De Limburgse gesneuvelden

Politie – 39 pers.

Beerman,
Wilhelmus Adrianus
Wim
∗ 1909-08-20
Amsterdam
† 1944-06-06
Overveen
- Politie - Nijmegen - Limburg + -

Wilhelmus Adrianus Beerman was politiefotograaf en agent-rechercheur. Hij was in de Tweede Wereldoorlog lid van een verzetsgroep waarbinnen een aantal Nijmeegse politiemensen actief waren. De …

u-01-02
Berendsen,
Johan
∗ 1912-09-02
Avereest
† 1947-05-02
Vught
- Politie - NSB - Oorlogsmisdadigers - Venlo -

Foto uit het strafdossier in het Nationaal Archief: Johan Berendsen begin september 1944. Johan Berendsen was een Nederlands oorlogsmisdadiger die bekendstond als "de schrik van …

Bilsen, van
Franciscus Jacobus Karolus
Frans
∗ 1911-01-25
Ginneken & Bavel
† 1944-01-19
Venlo
- Politie - Onderduikershulp L.O. - Ondergrondse pers - Venlo -

Foto: Familie Van Bilsen [2] Frans van Bilsen was in 1940 hoofdagent van politie in Ginniken. [1#2][2] Tijdens de bezetting werd hij verzetsman in Tilburg, …
u-01-02
Bongaerts,
Charles Marie Hubert Joseph
Charles
∗ 1909-08-07
Venlo
† 1944-11-23
KZ Ladelund, KZ Neuengamme
- Politie - Ordedienst (O.D.) - Hulp aan ontsnapte krijgsgevangenen - Pilotenhelpers - Ondergrondse pers - Netwerk Bongaerts - Vroeg verzet - Heerlen -

Getrouwd met Trees (Theresa) Dahmen. Charles Bongaerts vocht in 1940 tijdens de vijfdaagse slag om Nederland als eerste luitenant der reserve aan de zwaar bevochten "Grebbenberglinie", die …

muur: links, regel 16-01
Bots,
Theodorus Johannes
Theo
∗ 1905-02-28
Leiden
† 1944-05-05
Roermond
- Politie - Onderduikershulp L.O. - Pilotenhelpers - Roermond -

Theo Bots was hoofdinspecteur van politie in Roermond. [1] Naast de medewerking van L.O.-zijde en het daaraan gekoppeld hulpapparaat voor vluchtelingen was de bijdrage van …
muur: rechts, regel 04-03
Broek, van den
Cornelis /Cornelius
∗ 1907-07-21
Heer
† 1945-03-12
Rotterdam
- Knokploegen (K.P.) - Politie - Heer -

Waar is Cornelis van den Broek geboren? Volgens de OGS [1] in Heer, wat ook door maastrichtsegevelstenen.nl [2] is overgenomen. Maar in zijn persoonsdossier bij de OGS staat …
u-01-02
Bruls,
Léon Antoine
Leo
∗ 1912-02-06
Sittard
† 1945-04-17
Dresden
- Vroeg verzet - Groep Smit - Sittard - Politie -

Leo Bruls uit Sittard was vliegtuigmecanicien en vliegenier bij de Militaire Luchtvaartafdeling in Soesterberg. [1] Tegenwoordig heet dat de Koninklijke Luchtmacht. Na de …
muur: rechts, regel 17-04
Colleije (Colleye),
Josephus Hubertus Theodorus
Jozef
∗ 1921-07-27
Eys (Wittem)
† 1949-01-25
Nijmegen
- Politie - Ongeorganiseerd verzet - Hulp aan ontsnapte krijgsgevangenen - Pilotenhelpers - Hulp aan joden - Engelandvaarders - Simpelveld -

Over Jozef Colleije vinden we vooral informatie op de website van de gemeente Simpelveld:Eind jaren ’30, begin ’40 was hij in het kunstatelier voor keramiek in Tegelen. Aan …
muur: rechts, regel 17-01
Conrad,
H.W.
Hans
∗ 
- Politie - Sipo/SD - NSDAP - Oorlogsmisdadigers - Overlevenden -

Cammaert schrijft: Medewerker Sipo-Maastricht. Was gevreesd en gehaat vanwege zijn jacht op joden en onderduikers. Hij maakte veel slachtoffers. [1] Hans Conrad was …
Couperus,
Otto
∗ 1898-10-29
Hüls
- Politie - NSB - Oorlogsmisdadigers - Overlevenden - Venlo -

Foto: beeldbankwo2.nl [1] Otto Couperus werd inspecteur van politie en tijdens de oorlog ook SS-er. Hij begon zijn carrière in Rotterdam, bij de beruchte afdeling …
Dusink,
Lubbert
Lambert
∗ 1907-04-28
’s-Gravenhage
† 1945-05-24
Ludwigslust
- Politie - Onderduikershulp L.O. - Nederweert -

Lubertus Hindrikus Johannes Dusink woonde onder andere in Nederweert, waar hij gemeenteveldwachter was. Op 10 maart 1943 werd hij in verband met de reorganisatie van het politiekorps …

muur: links, regel 39-04
Elsholz,
E.W.E.
∗ 
- Politie - Sipo/SD - NSDAP - Overlevenden -

{Elsholz maakte voor zijn komst naar Maastricht deel uit van de staatspolitie in Berlijn.} [1.1] Cammaert schrijft verder over hem: {Medewerker Sipo-Maastricht. Door zijn gematigde …

Franssen,
Jan
∗ 0000-00-00
† 0000-00-00
- Politie - Valkenburg - Overlevenden -

Opper Jan Franssen was brigadecommandant van de marechaussee (later rijkspolitie) in Valkenburg. Schreef op 7 juni 1946 op verzoek van burgemeester
Meer in het verhaal Verzet in Valkenburg
Hendriks,
Bartholomeus Theodorus
Bart
∗ 1915-04-16
Nijmegen
† 1944-06-06
Overveen, duinen
- Politie - Nijmegen - Limburg + -

Hij was in de Tweede Wereldoorlog lid van een verzetsgroep waarbinnen een aantal Nijmeegse politiemensen actief waren. De groep pleegde een aanslag op de verrader Ederveen op de Daalseweg op …

u-01-02
Klonen,
Cornelius Wilhelm
∗ 1919-02-12
Hoensbroek
- Politie - Sipo/SD - NSDAP - Oorlogsmisdadigers - Overlevenden -

Er is op 24 november 1938 in Heerlen een huwelijk gesloten tussen Cornelis Willem Klonen en Else Irene Krissel. Echtscheiding ingeschreven na het vonnis van de arrondissementsrechtbank te …

Koers,
Klaas
∗ 1913-06-01
Scheemda, Gr
- Politie - België - Ondergrondse pers - Pilotenhelpers - Overlevenden - Geulle -

Gegevens van geboorte en sterven het echtpaar Koers-Brouwer vindt u op geni.com. [1] Van Klaas zijn tot nu toe alleen de geboortegegevens bekend.
De rijkspolitieman Klaas Koers was …

t-
Kroezen,
Herman Laurentius Maria
Herman
∗ 1919-12-02
Boxmeer
† 1945-05-31
Bergen-Belsen
- Politie - Ongeorganiseerd verzet - Horst - Weert -

Bij de Duitse invasie op 10 mei 1940 is Herman Kroezen beroepssergeant in het Nederlandse leger. Nadat zij uit de krijgsgevangenschap terugkeerden, werd aan deze mensen een …

muur: links, regel 23-02
Linders,
Franciscus Gerardus Pierre
Frans
∗ 1918-05-03
Venlo
† 1944-09-12
Eindhoven
- Politie - Knokploegen (K.P.) - Geleen -

Pierre Linders was politieman in Geleen. Begin 1944 overgeplaatst naar Eindhoven, waar hij zich aansloot bij een verzetsgroep, die o.a. wapentransporten ten behoeve van de illegaliteit verzorgde, …

muur: links, regel 09-04
Marcusse,
Albertus Hendrikus
Albert
∗ 1903-11-02
Batenburg
† 1944-06-06
Overveen
- Politie - Nijmegen - Limburg + -

Albert Marcusse was getrouwd met Johannea Stevens en samen hadden ze zeven kinderen. Hij was hoofdinspecteur van politie en was in de Tweede Wereldoorlog lid van een verzetsgroep waarin vooral …

u-01-02
Miltenburg,
Hendrikus Cornelis Bernard
Harry
∗ 1911-12-17
Nijmegen
† 1944-08-30
Kamp Vught
- Politie - Onderduikershulp L.O. - Weert -

Harry Miltenburg was werkzaam op de administratie van de politie in Weert in de rang van adjunct-inspecteur, tevens onbezoldigd rijksveldwachter. [1] Ook de andere …
muur: rechts, regel 38-01
Mullen, van der
Alphonse Joseph Arnold
Alfons
∗ 1886-11-01
Liège
† 1945-05-31
Bergen-Belsen
- Politie - Onderduikershulp L.O. - Knokploegen (K.P.) - Pilotenhelpers - Helden -

Alphonse van der Mullen was een van de drie politiemensen, die in Helden actief waren in de plaatselijke LO en KP (de twee anderen heetten J.J. Grijsbach en G.W.H. van Amerongen). Hij was de …
muur: links, regel 21-03
Nitsch,
Richard Heinrich Georg
Richard
∗ 1908-11-01
Todtgüslingen (Niede
† 0000-00-00
Bad Bentheim ?
- Politie - Sipo/SD - NSDAP - Oorlogsmisdadigers - Overlevenden -

Richard Nitsch was een van de beruchte sadisten van de SiPo in Maastricht [1], die viel onder het Reichssicherheitshauptamt van Reinhard Heydrich [2]. Hij ging in zijn wreedheid zo ver, …

Noordermeer,
Cornelis Klaas
Cor “Clement”
∗ 1918-04-12
Lochem
† 1944-08-11
kamp Vught
- Raad van Verzet (RVV) - Inlichtingenwerk - Politie - Zwarte Plak - Pilotenhelpers - Limburg + -

De marechaussee Cor Noordermeer leidde de Deurnese afdeling van de Raad van Verzet (RVV). Na een overval op een distributiekantoor moet Cor onderduiken. Hij komt vanaf dat moment …
u-01-02
Oolbekkink,
Herman
∗ 1911-09-27
Deventer,
† 1944-06-06
Overveen
- Politie - Nijmegen - Limburg + -

Rechercheur Oolbekkink was in de Tweede Wereldoorlog lid van een verzetsgroep waarbinnen vooral een aantal Nijmeegse politiemensen actief waren. De groep pleegde een aanslag op de verrader Ederveen …

u-01-02
Rennes / Renesse, van
Godert
∗ 0000-00-00
Heteren
† 1903-02-16
- NSB - Valkenburg - Politie - Overlevenden -

Op de genealogiepagina van familie Van Rennes staat dat beide vormen van de achternaam …
Meer in het verhaal Verzet in Valkenburg
Rooyackers /Rooijackers,
Wilhelmus Antonius
Wim
∗ 1918-03-13
Heerlen
† 1944-09-05
Vught
- Politie - Vroeg verzet - Hulp aan ontsnapte krijgsgevangenen - Knokploegen (K.P.) - Ondergrondse pers - Heerlen -

Wim Rooyackers was handelscorrespondent en agent van de mijnpolitie. Hij hield zich al vroeg bezig met de hulp aan uit Duitse kampen [1] gevluchte krijgsgevangenen. [2#3] Hij was …

muur: links, regel 17-03
Roy, van
Hubertus Andreas
∗ 1893-03-09
Nederweert
† 1981-11-24
Valkenburg
- Vroeg verzet - Politie - Valkenburg - Overlevenden - Groep Smit -

Veldwachter in Valkenburg tot zijn ontslag in december 1941. Was lid van de vroege verzetsgroep Smit in Heerlen. De vroegste …
t-
Scheer, van der
Pieter Hendrik
∗ 1919-07-10
Nijmegen
† 1941-03-21
Nieuwenhagen
- Politie - Vroeg verzet - Ongeorganiseerd verzet - Nijmegen - Nieuwenhagen -

Pieter Hendrik van der Scheer was in 1939 en tot het einde van de oorlog als dienstplichtige ingedeeld bij de Vickers M.C. 3e Bat. 19e Reg. IVde Divisie Infanterie, en nam deel …
u-01-02
Schut,
Cornelis Martinus Wilhelmus
Willy
∗ 1901-11-28
Utrecht
- Politie - Sipo/SD - NSB - Oorlogsmisdadigers - Overlevenden -

Foto: Voordat hij naar Maastricht kwam, was Willy Schut chauffeur van Anton Mussert, de leider van de NSB. [1] Cammaert schrijft: Medewerker
Smit,
Joseph
Sef
∗ 1916-09-09
Roermond
† 1942-09-17
Amsterdam
- Vroeg verzet - Groep Smit - Politie - Heerlen - Inlichtingenwerk -

Sef Smit was voor de oorlog beroeps­sergeant bij het 13e Regiment Infanterie. [1] koos na de demobilisatie in juli 1940 voor een dienstverband bij de marechaussee in Heerlen. Lang hield …

muur: links, regel 19-02
Snijders,
Johannes Franciscus
Jan “Frans”
∗ 1916-09-16
Helden L.
† 1944-09-05
Vught
- Onderduikershulp L.O. - Koeriers van het verzet - Politie - Ondergrondse pers - Weert -

Jan „Frans“ Snijders was spoorweg rechercheur. Hij was één van de vijf koeriers van het LO-district Weert en gold als koerier van Jan Hendrikx …
muur: rechts, regel 35-05
Starren,
Jozef Mathieu
Mathieu
∗ 1900-10-15
Maastricht
† 1945-05-31
Bergen-Belsen
- Politie - Onderduikershulp L.O. - Zwarte Plak - Pilotenhelpers - Horst -

Mathieu Starren was commandant van de politie (=opperwachtmeester of kortweg opper) in Horst. Behoorde tot een verzetsgroep die onderduikers, studenten en piloten had ondergebracht in twee kampen …

muur: links, regel 23-04
Strobel,
Max
∗ 1912-07-15
Oelsnitz (Sachsen, D
- Politie - Sipo/SD - NSDAP - Oorlogsmisdadigers - Overlevenden -

-
Theelen,
Johannes Jozef
Jan “Nicolaas”
∗ 1919-12-21
Velden
† 1956-01-09
Ede
- Politie - Vroeg verzet - Duikhoofden - Knokploegen (K.P.) - Ordedienst (O.D.) - Hulp aan joden - Hulp aan ontsnapte krijgsgevangenen - Pilotenhelpers - Overlevenden - Arcen en Velden - Venlo -

Jan Theelen wordt geboren in Velden op 21 december 1919, een zondag. Voor zover niet anders vermeld, zijn deze en de volgende gegevens afkomstig uit het artikel De …
t-
Tobben,
Hendrikus Hubertus
Harrie
∗ 1917-08-24
Heerlen
† 1945-03-15
Hameln (D
- Ondergrondse pers - Vroeg verzet - Ordedienst (O.D.) - Politie - Hulp aan joden - Pilotenhelpers - Inlichtingenwerk - Netwerk Bongaerts - Vredescarillon - Heerlen -

Harrie - Harry --> Tobben was oud-militair en na zijn demobilisatie door de Duitsers in 1940 lid van de mijnpolitie. Was o.a. betrokken bij sabotage in de Oranje-Nassaumijn I (O.N. I) te …

muur: links, regel 19-05
Ummels,
Anton Hubert
Bert
∗ 1894-07-15
Amby
† 1944-08-30
Belfeld
- Reuver - Onderduikershulp L.O. - Knokploegen (K.P.) - Politie - Beesel -

Opperwachtmeester Bert Ummels behoorde tot LO-Reuver, tevens KP. Bij Cammaert lezen we (Hoofdstuk VIb p.589 [1]): „Een vrachtrijder, die de aanhouding van
muur: links, regel 03-02
Ven, op de
Johannes Hendrikus
∗ 1919-02-23
Swalmen
† 1948-06-20
Maastricht
- Valkenburg - Ongeorganiseerd verzet - Onderduikers - Politie - Overlevenden -

Hield in de nacht van 22 juni 1944 samen met de NSB-er Den Haring de wacht in het distributiekantoor van Valkenburg. Was in het complot ingewijd. Dook daarna onder, om de verdenking van Freysen …

Meer in het verhaal Verzet in Valkenburg
t-
Vries, de
Douwe
Hans
∗ 1920-03-17
Zevenhuizen
† 1947-09-13
Haulerwijk
- Onderduikershulp L.O. - Knokploegen (K.P.) - Echt - Politie -

Douwe de Vries was politieman, hij behoorde tot de LO en KP in Echt. Na de bevrijding overleden mede ten gevolge van zijn verzetswerk. [1] In de gemeente Ooststellingwerf, waar hij na de …

u-01-02
Will,
Peter
∗ 1896-08-21
Schoonhoven
† 1945-04-24
Transport vanuit Neuengamme
- Onderduikershulp L.O. - Politie - Limburg + - Ondergrondse pers - Inlichtingenwerk - Nijmegen -

Keurmeester slachthuis Nijmegen [1] en onbezoldigd rijksveldwachter. Na mei 1940 hielp hij mensen die wilden ontsnappen aan de verplichte arbeidsinzet in Duitsland. Hij verspreidde de …

u-01-02