De Limburgse gesneuvelden

Michel Bartels
(M.C.M.H.)

Data van geboorte en overlijden van Michel Bartels zijn te vinden op zijn bidprentje in het Historisch Centrum Limburg. [1]

Al in 1940 begonnen ambtenaren en vooral voormalige militairen zich voorzichtig te organiseren. Voor sommigen was de bedoeling, tijdens de bevrijding klaar te staan om de orde te handhaven (Ordedienst). Anderen wilden meer en richtten kleine, vroege verzetsgroepen op.
Zo iemand was Michel Bartels, belastingambtenaar in Maastricht. Op het belastingkantoor ontstond een verzetsgroep, die door anderen als belastinggroep Maastricht betiteld werd, wat zij niet erg op prijs stelden. Zij bedachten andere namen.
Cammaert schrijft: Bartels nam het initiatief tot de vorming van een tak die zich op de hulp aan onderduikers toelegde: de groep-Sjeng of groep-Versleijen. Het accent lag op de hulp aan in moeilijkheden geraakte ambtenaren, zowel in als buiten de provincie. De groep-Versleijen kreeg hierdoor verbindingen in het hele land en met organisaties als R.V.V. en P.B.C. (Persoonsbewijzencentrale) Bovendien was in deze tak van de Belastinggroep Maastricht eveneens een sterk O.D.-element vertegenwoordigd. De onderduikers werden ondergebracht in Maastricht en omliggende dorpen. Met name in de regio Eijsden ondervond de groep veel steun. Douaniers, betrokken bij de hulp aan vluchtelingen, zetten zich tevens in voor de door de Maastrichtse organisatie gezonden (militaire) onderduikers. [2.1]
Door een vreemde samenloop van omstandigheden, die door Cammaert gedetailleerd wordt uitgelegd, waren er in Maastricht twee OD-groepen. De reserve-kapitein P.J. Sijmons, eveneens belastingambtenaar, richtte op verzoek van generaal Jans de eerste OD-groep op en benoemde Bartels tot zijn plaatsvervanger. [2.2]

Op 8 oktober 1951 werd hem bij Koninklijk Besluit nr. 20 het Bronzen Kruis (BK) toegekend. In de daarbij horende toelichting wordt ook zijn inlichtingenwerk genoemd:
Hij heeft militaire inlichtingen omtrent de vijand in LIMBURG verzameld, in kaart gebracht en doorgegeven. Niettegenstaande zijn naam en schuilnaam bij de vijand bekend waren en hij werd gezocht, heeft hij zijn verzetswerk rustig voortgezet. Voorts heeft hij midden september 1944 bij de gevechten rond MAASTRICHT aan de geallieerde militaire gegevens verstrekt omtrent de vijand in ZUID-LIMBURG, o.a. diens belangrijke artilleriestelling te BUNDE. [3]

Na de oorlog heeft hij enige tijd voor de Politieke Recherche Afdeling Maastricht gewerkt. Die stond in dienst van het Directoraat-Generaal Bijzondere Rechtspleging van het Ministerie van Justitie en had als taak het opsporen en voor de rechter brengen van nazi-collaborateurs.
Het dossier daarover bevindt zich in de archieven van het Directoraat-Generaal voor de Bijzondere Rechtspleging. [4]

De president van de Verenigde Staten heeft hem de Medal of Freedom toegekend. [3]

Voetnoten

1. historischcentrumlimburg.nl Michel Bartels
2. Cammaert, A. P. M., Het verborgen front: Geschiedenis van de georganiseerde illegaliteit in de provincie Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog, Groningen 1994.
   1. Hoofdst. 6, De Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers, p.644
   2. Hoofdst. 8, De Ordedienst, p.914
3. traces of war: Bartels, Michel C.M.H. • Nederlands • English
4. Bijzondere Rechtspleging
   1. 2.09.70 Inventaris van de archieven van het Directoraat-Generaal voor de Bijzondere Rechtspleging (1945-1958).
      Inv.nr.: 48612. Bartels, M.C.M.H. 1902-03-29. Politieke Recherche Afdeling Maastricht
   2. Wikipedia • Nederlands • English